Nước Mỹ chuẩn bị bước vào một giai đoạn mới với nhiệm kỳ bốn năm dưới thời tổng thống Donald Trump, sau khi ông giành chiến thắng áp đảo trước ứng cử viên Đảng đối lập là bà Kamala Harris.
Giới chuyên gia trong ngành nhận định những cơ hội và thách thức mới đối với ngành sản xuất công nghiệp Hoa Kỳ và thế giới trong tương lai gần – trong nhiệm kỳ của ông Trump.
Dầu khí – mối quan tâm hàng đầu của ông Trump
Có lẽ ngành công nghiệp được cho là sẽ được hưởng lợi nhiều nhất từ nhiệm kỳ tổng thống của Trump là dầu khí, các tổ chức thuộc ngành này đã chi hơn 20 triệu đô la để ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông Trump.
Sản lượng dầu khí của Hoa Kỳ thực sự đạt mức cao kỷ lục dưới thời chính quyền Biden, một phần là do cuộc xâm lược Ukraine của Nga khiến châu Âu chuyển sang nhập khẩu từ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Biden cũng ban hành các quy định về môi trường hạn chế hoạt động khoan trên các vùng đất liên bang, chẳng hạn như Khu dự trữ dầu khí quốc gia ở Alaska.
Người Mỹ có thể dự đoán rằng Trump sẽ bãi bỏ các quy định về môi trường để mở rộng hoạt động thăm dò dầu khí trên các vùng đất liên bang. Ông đã nói về việc giảm các quy định về khai thác dầu kể từ trước nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Gần đây hơn, trong bài phát biểu chiến thắng của mình, ông đã thề sẽ “giải phóng năng lượng của Hoa Kỳ” và có kế hoạch “giải phóng các kho vàng đen khổng lồ trên đất công của Hoa Kỳ để phát triển năng lượng”.
Việc Mỹ tăng sản lượng dầu chắc hẳn có tác động không nhỏ đến nguồn cung và giá dầu thế giới.
Khai khoáng
Mặc dù Hoa Kỳ phụ thuộc phần nào vào chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng của Trung Quốc, ngành khai thác vẫn hoạt động trên khắp nước Mỹ. Than là một mặt hàng thường được khai thác ở các tiểu bang như Wyoming, West Virginia, Pennsylvania, Illinois và Kentucky. Đồng là một vật liệu phổ biến khác, được tìm thấy ở Arizona, Montana, Nevada, New Mexico và Utah.
Các khoáng sản khác thường được tìm thấy ở Hoa Kỳ bao gồm vàng, quặng sắt, lithium và urani. Chính quyền Biden đã cố gắng cân bằng giữa việc hỗ trợ ngành khai khoáng và ủng hộ các phong trào bảo vệ môi trường. Hành động này tất nhiên là một sự kiềm chế đối với ngành. Ông Trump lại có quan điểm khác, ông muốn biến nước Mỹ thành một cường quốc khoáng sản chưa từng có trước đây”.
Với việc Trump trở lại nắm quyền, người Mỹ có thể mong đợi sự bãi bỏ quy định hơn nữa đối với ngành khai khoáng để thúc đẩy công việc lao động chân tay của người Mỹ và sự độc lập khỏi các nguồn tài nguyên của Trung Quốc.
Định hướng giảm phụ thuộc vào Trung Quốc của ông cũng sẽ áp dụng thuế quan đối với 60% đến 100% hàng hóa từ Trung Quốc ngoài mức thuế chung mà ông đề xuất đối với tất cả hàng nhập khẩu lên tới 20%.
Động thái này khiến không chỉ Trung Quốc mà các nước đang xuất khẩu khoáng sản vào xứ sở cờ hoa cũng phải dè chừng.
Giao thông vận tải
Rõ ràng là Trump muốn chuyển hoạt động sản xuất xe sang Hoa Kỳ càng nhiều càng tốt. Ông hứa hẹn những chính sách cung cấp cho các công ty có trụ sở tại Hoa Kỳ “mức thuế thấp nhất, chi phí năng lượng thấp nhất và gánh nặng quản lý thấp nhất”. Điều này có thể gây tổn hại cho các nhà sản xuất ô tô châu Âu, những nước có khả năng bị áp thuế.
Trên thực tế, Trump từng không ủng hộ xe điện (EV). Ông cũng có những nghi ngại tương tự về phương tiện chạy bằng pin và cho rằng ngành này sẽ đi đến thất bại. Tuy nhiên, Trump đã thay đổi thái độ sau khi Elon Musk quyên góp 75 triệu đô la cho một ủy ban vận động ủng hộ ông Trump do chính Musk thành lập.
“Tôi ủng hộ xe điện. Tôi phải ủng hộ vì Elon đã ủng hộ tôi rất mạnh mẽ”, Trump phát biểu tại một cuộc mít tinh ở Georgia vào tháng 8.
Với sự thay đổi đột ngột như vậy trong quan điểm của ông, bức tranh ngành EV hứa hẹn sẽ có nhiều khởi sắc. Năm ngoái, hơn một triệu ô tô điện đã được bán ra lần đầu tiên tại Hoa Kỳ. Với doanh số không ngừng gia tăng, EV vẫn sẽ tiếp tục là ngành được chú ý trên toàn cầu
Tuy nhiên, cơ sở hạ tầng điện của nước Mỹ trong dài hạn có thể gặp khó khăn khi không kịp phát triển tương xứng với EV. Các lưới điện chính của Hoa Kỳ gần như hoàn toàn bị cô lập với nhau. Trong những năm trước, bão mùa đông đã đủ để gây ra các cuộc khủng hoảng điện lớn trên toàn tiểu bang Texas và việc thiếu cơ sở hạ tầng EV phù hợp có thể làm trầm trọng thêm vấn đề, đặc biệt là khi trụ sở chính của Tesla nằm ở Texas.
Ngành hàng không vũ trụ và các công ty như Airbus cũng có thể phải đối mặt với bốn năm khó khăn, với khả năng Trump sẽ áp thuế đối với hàng nhập khẩu như ông đã làm trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Đề xuất của ông là áp thuế 60% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc và thuế 20% đối với tất cả các mặt hàng nhập khẩu khác.
Năng lượng
Có thể khẳng định rằng Trump sẽ ưu tiên các nguồn năng lượng không tái tạo, điều này sẽ làm tăng lợi nhuận của các công ty nhiên liệu hóa thạch.
Trong nhiệm kỳ tổng thống cuối cùng của mình, Trump đã tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ rút khỏi thỏa thuận khí hậu Paris, nhưng do các quy tắc của hiệp ước, Trump không thể rút lui cho đến khi nhiệm kỳ của ông kết thúc.
Nếu ông quyết định rút lui vào đầu nhiệm kỳ tổng thống thứ hai của mình, ông sẽ có ba năm để thực hiện kế hoạch của riêng mình mà không cần báo cáo với Liên Hợp Quốc hoặc hỗ trợ cắt giảm khí nhà kính toàn cầu.
Với mức độ tự do này, Trump có thể cố gắng giảm hoặc chấm dứt tín dụng thuế cho các dự án năng lượng tái tạo, điều mà ông đã chỉ trích trong lịch sử. Rốt cuộc, Trump đã thề sẽ rút khỏi các dự án năng lượng tái tạo ngay từ ngày đầu tiên nhậm chức.
“Biến đổi khí hậu là một trong những trò lừa đảo lớn nhất mọi thời đại… mọi người không còn tin vào nó nữa”, ông phát biểu tại một cuộc mít tinh ở Pennsylvania vào tháng 9.
Khi nói về các tua-bin gió ngoài khơi tại một cuộc mít tinh ở New Jersey vào tháng 5, ông cho biết, “Chúng phá hủy mọi thứ, chúng thật kinh khủng và chúng là nguồn năng lượng đắt đỏ nhất hiện có. Chúng hủy hoại môi trường, chúng giết chết các loài chim, chúng giết chết cá voi”. (Các nhà khoa học xác nhận rằng không phải tua-bin gió giết chết cá voi, mà là do va chạm với tàu thuyền và vướng vào ngư cụ.)
Mặc dù Trump không thể chỉ đơn giản là loại bỏ các tua-bin gió hiện có, nhưng ông có thể trì hoãn các dự án năng lượng tái tạo mới và đầu tư nguồn lực vào nhiên liệu hóa thạch.
Ví dụ, Trump đã cam kết sẽ tiếp tục cấp phép xuất khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG), vốn đã bị chính quyền Biden dừng lại. Hiện tại, có một số dự án LNG ở Louisiana đang chờ cấp phép. “[Biden] không muốn các nhà máy [LNG] được xây dựng tại Hoa Kỳ, mặc dù đó là điều tốt nhất bạn có thể làm”, Trump nói về việc ngừng hoạt động.
Đạo luật Giảm lạm phát của chính quyền Biden, vốn đã phân bổ hơn nửa nghìn tỷ đô la cho các dự án như công nghệ sạch, hydro và năng lượng tái tạo cũng có thể bị đe dọa. Tuy nhiên, các nhà lập pháp ở các tiểu bang được hưởng lợi từ IRA cần phải bỏ phiếu để bãi bỏ đạo luật này.
Thay vì năng lượng tái tạo, Trump có thể sẽ tập trung vào dầu khí.
Sản xuất thiết bị điện tử
Chính quyền Biden đã khuyến khích sản xuất thiết bị điện tử thông qua Đạo luật CHIPS và Khoa học, đạo luật này cung cấp hàng tỷ đô la tiền trợ cấp thuế, bảo lãnh cho vay và trợ cấp để khuyến khích các công ty Mỹ xây dựng các nhà máy sản xuất chip mới tại Hoa Kỳ.
Trump đã chỉ trích đạo luật này trên podcast của Joe Rogan, nói rằng, “Thỏa thuận chip đó thật tệ. Chúng tôi đã bỏ ra hàng tỷ đô la để các công ty giàu có đến vay tiền và xây dựng các công ty sản xuất chip tại đây, và dù sao thì họ cũng sẽ không cho chúng tôi những công ty tốt đâu.”
Ông nói thêm rằng “tất cả những gì bạn phải làm là áp thuế cho họ”. Tuy nhiên, thuế quan do bên nhập khẩu trả chứ không phải bên xuất khẩu, và nếu chi phí cho chất bán dẫn trở nên quá cao, các công ty có thể chọn chuyển ra khỏi Hoa Kỳ.
Do đó, Trump có thể được khuyên nên duy trì đạo luật này để đảm bảo sản xuất nội bộ nhiều nhất có thể.
Trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 6, Trump đã cáo buộc Đài Loan đánh cắp “gần 100%” ngành công nghiệp bán dẫn của Hoa Kỳ, đồng thời nói thêm rằng Đài Loan nên trả tiền cho Hoa Kỳ để được bảo vệ khỏi Trung Quốc.
Việc Trump có khả năng áp thuế đối với Trung Quốc chắc chắn sẽ buộc người Mỹ phải hướng nội và tìm nơi khác để sản xuất.
Tuy nhiên, quyết tâm thúc đẩy sản xuất điện tử của Trump có thể sẽ phải đối mặt với một loạt các trở ngại về mặt hậu cần mà người Mỹ đã chứng kiến trong những nỗ lực trước đây nhằm nhanh chóng đưa sản xuất điện tử trở lại đất nước.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình, Trump đã hứa sẽ cung cấp 13.000 việc làm cho Wisconsin tại một nhà máy Foxconn mới, nơi Foxconn đã đồng ý hỗ trợ cơ sở hạ tầng của nhà máy.
Dự án này kể từ đó đã bị bỏ dở, sau khi gặp phải một số vấn đề giống như những vấn đề mà các nhà sản xuất Mỹ sẽ phải đối mặt trong bốn năm tới nếu Trump muốn mở rộng sản xuất điện tử của Mỹ.
Trước hết, Hoa Kỳ có lực lượng lao động bán dẫn đang gặp khó khăn. Trên thực tế, ngành công nghiệp bán dẫn của Mỹ có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động từ 70.000 đến 90.000 công nhân trong vài năm tới.
Thứ hai, ngay cả khi các nhà máy của Mỹ hoạt động trở lại, vẫn có thể cần phải nhập khẩu thêm các bộ phận vì sản xuất linh kiện điện tử của Mỹ đơn giản là khan hiếm hơn so với Trung Quốc. Pin, dây, màn hình, loa và chip bán dẫn đều là những mặt hàng thường dễ nhập khẩu từ Trung Quốc.
Điều này sẽ khiến các nhà sản xuất điện tử rơi vào thế khó giữa tình trạng thiếu hụt nguồn lực của Mỹ và mức thuế quan đắt đỏ đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc.
Ngành công nghiệp điện tử của Ấn Độ sẽ được hưởng lợi từ thuế quan của Trump đối với Trung Quốc vì các công ty đang dần xa rời ngành sản xuất của Trung Quốc sẽ tìm kiếm các giải pháp thay thế.
Kết luận
Khi Trump cố gắng khuyến khích sản xuất điện tử, dầu khí, khai khoáng và vận tải trong nước thông qua thuế quan cực đoan, giá của các linh kiện nhập khẩu cần thiết sẽ tăng lên. Do đó, sản phẩm cuối cùng do Mỹ sản xuất cũng sẽ đắt hơn, đây là cái giá mà người Mỹ phải trả.
Năng lượng tái tạo sẽ bị gác lại khi các công viên quốc gia thu hẹp để phục vụ cho hoạt động thăm dò dầu khí và khai khoáng. Người Mỹ có thể mong đợi sự gia tăng trở lại của sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch theo các giá trị truyền thống của Đảng Cộng hòa.
Mặc dù một số quá trình chuyển đổi sang năng lượng tái tạo như ô tô điện là điều không thể tránh khỏi, nhưng mức độ ủng hộ mà Trump mong đợi vẫn chưa rõ ràng, do ông có xu hướng ủng hộ các mục đích dựa trên các khoản quyên góp và tình bạn cá nhân.
Tùy thuộc vào sự ủng hộ trong tương lai mà ông nhận được, Trump có thể khiến mọi người ngạc nhiên với các quyết định của mình, nhưng hiện tại, một cái nhìn thoáng qua về bốn năm tới nhấn mạnh vào nỗ lực vội vã sản xuất trong nước ở càng nhiều lĩnh vực càng tốt.
Nguồn: Tạp chí Engineerlive